“หัวหิน”ชุมชนเมืองในเขตเทศบาลเมืองหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีพื้นที่ประมาณ 86.36 ตารางกิโลเมตร หรือ 53,945 ไร่เป็นสถานที่พักผ่อนตากอากาศริมทะเลชั้นนำระดับประเทศที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทยอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 200 กิโลเมตร สามารถเดินทางไป-กลับได้ในวันเดียวด้วยการคมนาคมที่สะดวกสบายทั้งโดยรถยนต์ส่วนตัวรถโดยสารรถไฟและเครื่องบินโดยมีทางหลวงหมายเลข 4 (เพชรเกษม) และทางรถไฟสายใต้ตัดผ่านเมืองหัวหิน
“ชุมชนเมืองหัวหิน” ตั้งขึ้นในราวปี พ.ศ.2377 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3เมื่อราษฎรกลุ่มหนึ่งย้ายมาตั้งถิ่นฐานบริเวณหาดทรายที่สวยงามมีกลุ่มหินกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปปัจจุบันเป็นพื้นที่บริเวณใกล้ๆ กับเขาตะเกียบเรียกกันว่า “บ้านสมอเรียง”
ต่อมาพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระนเรศวรฤทธิ์ ( ต้นราชสกุลกฤดากร ) ได้มาสร้างตำหนักใหญ่ทางด้านใต้ของหมู่หินชื่อ “แสนสำราญสุขเวศน์”
และทรงตั้งชื่อหาดทรายขาวละเอียดอันสวยงามที่ทอดยาวกว่า5กิโลเมตรบริเวณนี้ใหม่ว่า “หัวหิน” ซึ่งในเวลาต่อๆ มาพื้นที่บริเวณนี้ทั้งหมดจึงเรียกกันว่า “หัวหิน”
ณวันนี้“หัวหิน”ยังคงความสวยงามตามธรรมชาติมีหาดทรายขาวละเอียดและทรงคุณค่าในประวัติศาสตร์เป็นเมืองท่องเที่ยวเปี่ยมไปด้วยเสน่ห์ที่หลากหลายทุกยุคทุกสมัยดังเช่น“ตลาดฉัตรไชย”ตลาดเก่าแก่กว่า80ปีที่สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่7ในปีพ.ศ.2469
“สถานีรถไฟหัวหิน” สถาปัตยกรรมย้อนยุคสร้างด้วยไม้ มีห้องสมุดรถไฟหัวหินที่ดัดแปลงมาจากรถไฟดีเซลราง “วัดห้วยมงคล” ที่ประดิษฐานหลวงพ่อทวดองค์ใหญ่ที่สุดในโลกมีหน้าตักกว้าง 9.9 เมตรสูง 11.5 เมตร“เพลินวาน”แหล่งท่องเที่ยวที่จำลองร้านรวงและบรรยากาศต่างๆ ที่หลากหลายในอดีตมารวมไว้ที่แห่งเดียว
นอกจากนี้ ยังมีตลาดน้ำหัวหินหมู่บ้านช้างตลอดจนตลาดโต้รุ่งถนนคนเดินที่เป็นสีสันยามราตรี
แต่ที่สำคัญหัวหินยังเป็นสถานที่ตั้งของ “พระราชวังไกลกังวล” บ้านของพ่อของคนไทยทั้งประเทศ
หัวหินวันนี้จึงเป็นตลาดนักท่องเที่ยวทั้งคนไทยและนักท่องเที่ยวต่างชาติที่หลั่งไหลมาเที่ยวเยี่ยมชนตลอดทั้งปี
ในช่วง 2 – 3 ปีที่ผ่านมา ตลาดนักท่องเที่ยวของหัวหินขยายตัวอย่างรวดเร็วจากจำนวน 1.97 ล้านคนในปี2553เพิ่มขึ้นเป็น 2.40 ล้านคนในปี 2554และเป็น 3.25 ล้านคนในปี 2555 โดยมีสัดส่วนเป็นนักท่องเที่ยวต่างชาติเฉลี่ยประมาณ 20 – 25% ของตลาดท่องเที่ยวโดยรวมของหัวหิน
ทั้งนี้ก่อให้เกิดเม็ดเงินสะพัดสู่ธุรกิจด้านการท่องเที่ยวในหัวหินเพิ่มขึ้นจาก17,318 ล้านบาทในปี 2554 เป็น 22,668 ล้านบาทในปี 2555 และเป็น 27,000ล้านบาทในปี 2556 โดยร้อยละ 64 ประมาณ 17,300 ล้านบาทมาจากนักท่องเที่ยวไทยและร้อยละ 36 ประมาณ 9,700 ล้านบาท มาจากนักท่องเที่ยวต่างชาติ
ในความสำเร็จของการท่องเที่ยวของหัวหินดังกล่าวแหล่งท่องเที่ยวเป็นความประทับใจแต่หัวใจสำคัญคือความสะดวกและการเข้าถึงเมืองหัวหินโดยเขตเทศบาลเมืองหัวหินเป็นพื้นที่รับน้ำหรือแก้มลิงธรรมชาติ
การเติบโตของเมืองหัวหินอย่างรวดเร็วมีการปลูกสร้างอาคารบ้านเรือนและบ้านจัดสรรจำนวนมากเมื่อเกิดฝนตกหนักจึงขวางทิศทางการไหลของน้ำที่จะระบายลงสู่ทะเลชุมชนเมืองหัวหินและเส้นทางคมนาคมเกิดน้ำท่วมจึงส่งผลกระทบต่อการท่องเที่ยวมากมาย
แต่ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชดำริในการจัดการแก้ไขปัญหาน้ำท่วมขังในเมืองหัวหินอย่างเป็นระบบกล่าวคือ
• ด้านทิศเหนือของเมืองหัวหินทรงมีพระราชดำริให้ก่อสร้างคลองระบายน้ำสายหัวหิน ความยาว 8.115 กิโลเมตรเพื่อเป็นคลองรับน้ำฝนที่ตกในบริเวณพื้นที่ฝั่งตะวันตกของทางรถไฟและน้ำที่ไหลมาจากพื้นที่ลุ่มน้ำต่างๆ ป้องกันไม่ให้ไหลเข้าพื้นที่ด้านในเมืองหัวหินแล้วผันน้ำลงคลองธรรมชาติที่ขุดลอกปรับปรุงใหม่แล้วระบายน้ำออกสู่ทะเล
• พื้นที่ใจกลางเมืองหัวหินบริเวณตลาดฉัตรไชยและสถานีรถไฟหัวหินทรงมีพระราชดำริให้ปรับปรุงทางระบายน้ำขนานทางรถไฟ เพื่อรับน้ำจากกลางเมืองหัวหินและพื้นที่ลุ่มน้ำสถานีรถไฟหนองแก ระบายน้ำสู่คลองเขาตะเกียบแล้วระบายลงสู่ทะเล
อีกสิ่งหนึ่งในการจัดการแก้ไขปัญหาน้ำท่วมขังเมืองหัวหินเป็นพระเมตตาของพระองค์ที่น้อยคนนักจะรู้โดยมีพระบรมราชานุญาตให้ใช้พื้นที่วังไกลกังวลซึ่งเสมือนเป็นบ้านของพระองค์เป็นพื้นที่รับน้ำและช่วยระบายน้ำ
ทรงมีพระราชดำริให้สร้างช่องรับน้ำตลอดแนวกำแพงพระราชวังไกลกังวล เพื่อรับน้ำจากพื้นที่ท่วมขังและจากถนนเพชรเกษมโดยให้ไหลลงคูระบายน้ำและทรงผันน้ำที่ทรงให้ก่อสร้างในพื้นที่วังไกลกังวลเพื่อลงทะเลน้อยแล้วระบายออกสู่ทะเล
นี่คือ “พ่อของแผ่นดิน” ที่มีแต่ “ให้” ความช่วยเหลือแก่ลูกตลอดเวลา
การจัดการระบบระบายน้ำท่วมขังเมืองหัวหินตามแนวพระราชดำริดังกล่าวสามารถระบายน้ำท่วมขังในพื้นที่ด้านทิศเหนือประมาณ 72.20 ลบ.ม./วินาทีคลองธรรมชาติด้านทิศเหนือ 115.35 ลบ.ม./วินาทีพื้นที่ด้านทิศใต้สามารถระบายน้ำได้ประมาณ 85.07 ลบ.ม./วินาทีและในพื้นที่วังไกลกังวลสามารถระบายน้ำได้ 15.25 ลบ.ม./วินาทีซึ่งส่งผลดีต่อการป้องกันปัญหาน้ำท่วมขังพื้นที่เศรษฐกิจแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญและเพิ่มประสิทธิภาพในการระบายน้ำลงสู่ทะเลให้รวดเร็วขึ้น
เป็นการบรรเทาความเดือดร้อนของราษฎรและยังเป็นประโยชน์ต่อการท่องเที่ยวในเมืองหัวหินอย่างอเนกอนันต์
พระเมตตาและน้ำพระทัยของพระองค์ส่งผลให้เมืองหัวหินเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่เปี่ยมไปด้วยเสน่ห์ตลอดกาลขอพระองค์ทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน.
